آموزش بازی تخته نرد و قوانین آن با مثال تخته نرد

بازی تخته نرد از جمله بازی های تخته ای می باشد. بازی تخته نرد یکی از بازی های دو نفره است. این بازی از محبوبیت بالایی در میان مردمان اروپای شرقی، غرب آسیا و به طور خاص ایران برخوردار است. زیرا خواستگاه این بازی کهن ایران می باشد. از جمله مهارت هایی که برای موفق شدن در این بازی نیاز دارید استراتژی بازی، تاکتیک، شمارش سریع و تشخیص احتمال می باشند. آموزش بازی تخته نرد در صدد است شما را با این بازی زیبا آشنا کند.

یکی از بستر های مورد اعتماد و ایمن برای شرط بندی تخته نرد سایت چیتابت می باشد. در سایت چیتابت می توانید علاوه بر بازی تخته نرد از شرط بندی بر روی بازی هایی مثل پوکر، بازی انفجار و غیره استفاده کنید.

چیدمان مهره‌ها در بازی تخته نرد

در ابتدای مقاله آموزش بازی تخته نرد به توضیح چیدمان مهره ها در تخته نرد می پردازیم. بازی تخته نرد در یک صفحه که از ۲۴ خانه تشکیل شده است بازی می شود. این ۲۴ خانه به ۴ بخش تقسیم شده اند. هر بخش شامل ۶ خانه است. به قسمت وسط تخته نرد که جدا کننده چپ و راست تخته است “بار” یا پیشخوان گفته می شود. در مجموع ۳۰ مهره در بازی تخته نرد موجود است. به هر بازیکن ۱۵ مهره داده می شود. چهار بازی گوناگون را می شود با تخته انجام داد. در بازی معمولی تخته نرد که متداول ترین بازی در میان ایرانیان هم است، چیدمان مهره ها به صورت زیر می باشد.

شماره گذاری در تصویر بالا مربوط به مهره سفید می باشد.

ترتیب مهره ها در تخته نرد

• ۲ مهره در خانه ۲۴
• ۵ مهره در خانه ۱۳
• ۳ مهره در خانه ۸
• ۵ مهره در خانه ۶

در بازی آنلاین تخته نرد هر کدام از بازیکن ها تاس مربوط به خود را خواهند داشت. بدین صورت که بازیکنی که با مهره سفید بازی می کند، تاس سفید و بازیکنی که با مهره سیاه بازی می کند از تاس سیاه استفاده می کند. در تخته نرد همچنین یک تاس دیگر وجود دارد که به آن تاس داو یا تاس دابل گفته می شود. بر روی این تاس شماره های ۲، ۴، ۸، ۱۶، ۳۲ و ۶۴ نقش بسته است. از این تاس موقع دو برابر کردن امتیاز و برای نگاه داشتن و نشان دادن امتیاز کنونی استفاده می شود. در ادامه به صورت کامل توضیح خواهیم داد.

هدف بازی تخته نرد

در بازی تخته نرد بازیکن باید همه مهره های خود را به گونه ای که در تصویر زیر نمایش داده شده است حرکت دهد. یعنی حرکت در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت و در خانه خودی (خانه های ۱ تا ۶) جمع کرده و سپس از بازی خارج نماید. برنده بازی تخته نرد کسی است که همه مهره های خود را زودتر از تخته خارج نماید.

قوانین حرکت مهره های تخته نرد

برای آغاز بازی هر کدام از دو بازیکن یک تاس می ریزد. این تاس تعیین می نماید که کدام بازیکن ابتدا بازی را آغاز کند. بازیکنی که تاس آن شماره بزرگ تری را آورده باشد بازی را با همان تاس آغاز می نماید. بازیکن ها البته می توانند شرط تعیین آغاز کننده بازی را به جای عدد بزرگ تر، عدد کوچک تر قرار دهند. در این صورت بازیکنی آغاز خواهد کرد که تاس آن عدد کوچک تری را بیاورد.

چنانچه تاس هر دو بازیکن برابر باشد، آنها باید دوباره تاس بریزند. این کار تا زمانی تکرار می شود که یکی از آنها تاس بزرگتری را بیاورد. پس از مرحله ریختن تاس آغاز بازی و انجام حرکت اول، بازیکن ها به نوبت دو تاس را می ریزند و طبق آن حرکت خواهند کرد.

قانون ۱

مهره تنها در خانه آزاد می تواند قرار گیرد. خانه آزاد تخته نرد یا خانه باز به خانه ای گفته می شود که با ۲ مهره یا بیشتر از مهره های بازیکن رقیب اشغال نشده باشد. همچنین خانه بسته در تخته نرد به خانه ای گفته می شود که با ۲ مهره یا بیشتر اشغال شده باشد.

قانون ۲

شماره های دو تاس مجزا می باشند و می توانند برای دو مهره و یا یک مهره بازی شوند. مجزا بودن بدان معنی می باشد که شما در صورتی که خانه های هر دو شماره تاس بسته باشند، نمی توانید جمع شماره ها را بازی کنید. برای نمونه در صورتی که شما تاس ۵ و ۳ آورده باشید، یک مهره را می توانید ۵ خانه و مهره دیگری را هم می توانید ۳ خانه حرکت دهید. انتخاب دیگر این است که یک مهره را ۸ خانه حرکت دهید. یعنی جمع دو تاس (۵+۳). البته به شرط آنکه دست کم یکی از خانه های ۳ یا ۵ آزاد باشند و خود خانه ۸ نیز باید آزاد باشد.

در تصویر بالا دو روشی که بازیکن سفید با این دو تاس ۵ و ۳ می تواند بازی کند، نمایش داده شده اند.

قانون ۳: جفت آوردن در تخته نرد

اگر بازیکنی جفت بیاورد، آن شماره را باید ۴ بار بازی کند. جفت در تخته نرد به وقتی گفته می شود که هر دو تاس بازیکن عدد یکسانی بیاورند. بدین معنی که اگر شما ۶ و ۶، یعنی جفت شش بیاورید ۴ بار باید شش را بازی کنید.

بازیکن هر دو شماره تاس را (و یا ۴ شماره در صورتی که جفت آمده باشد) باید در صورتی که امکان حرکت وجود داشته باشد، بازی کند.

در صورتی که تنها یک شماره قابل بازی کردن باشد آن شماره را بازیکن باید بازی کند. چنانچه هر دو شماره را بتوان بطور مجزا بازی کرد اما امکان بازی کردن هر دو با هم وجود نداشته باشد، آنگاه بازیکن باید تاس بزرگتر را بازی کند. چنانچه هیچ کدام از شماره های تاس قابل بازی کردن نباشد، آنگاه بازیکن نوبت حرکت خود را از دست خواهد داد. یعنی رقیب دوباره تاس خواهد ریخت. برای تاس جفت نیز این قوانین صدق می کند. یعنی بازیکن از ۴ حرکت هر تعداد را که می تواند باید بازی کند. اگر نتواند، نوبت را به بازیکن رقیب واگذار خواهد کرد.

زدن مهره در تخته نرد

به خانه ای که توسط فقط یک مهره اشغال شده باشد اصطلاحا “تک” یا “گشاد” گفته می شود. بازیکن حریف قادر به زدن مهره تک در تخته نرد می باشد. در صورتی که شماره تاس در خانه گشاد قرار گیرد، مهره تک خورده شده و بر روی بار (در وسط تخته) قرار خواهد گرفت. هر وقت که مهره ای زده شده و بر روی بار قرار بگیرد، نخستین وظیفه بازیکن وارد کردن مجدد مهره یا مهره های خورده شده اش به جریان بازی خواهد بود. مهره های زده شده در ۶ خانه آخر تخته نرد که خانه های ۱۹ تا ۲۴ هستند قرار خواهند گرفت. این مهره ها باید دوباره حرکت به سمت خانه خودی را آغاز کنند.

نحوه وارد کردن مهره زده شده در تخته نرد

وارد کردن مهره های زده شده در تخته نرد بدین صورت انجام می شود که تاس شماره ۱ در خانه ۲۴، تاس شماره ۲ در خانه ۲۳ و به همین روال تاس شماره ۶ در خانه ۱۹ خواهند نشست. البته به شرط آنکه این خانه ها باز باشند و حریف آن ها را نبسته باشد.

همانطور که در تصویر بالا می بینید، بازیکن سفید یک مهره اش بیرون است. او اولین کاری که باید بکند وارد کردن این مهره است. فرض کنید این بازیکن ۶ و ۴ بیاورد. همانطور که می بینید خانه ۶ حریف بسته است. پس او باید مهره را با ۴ وارد نماید و سپس ۶ را هم بازی کند.

در صورت باز نبودن خانه برای تاس آورده شده، بازیکن نوبت خود را از دست خواهد داد. آنگاه حریف باید تاس بریزد. در صورتی که بیش از یک مهره بازیکن بیرون باشد، تا وقتی که همه مهره ها وارد نشده باشند بازیکن قادر به انجام حرکت دیگری نخواهد بود.

زدن و بلند شدن در تخته نرد

در صورتی که مهره تک بازیکن در خانه حریف قرار گرفته باشد (و بالعکس) بازیکن حریف نمی‌تواند مهره را زده و مهره خود را از همان خانه حرکت بدهد. در اصطلاح بازی ایرانی “زدن و بلند شدن” مجاز نمی باشد. فقط وقتی که بازیکن هیچ حرکت دیگری نداشته باشد مجاز به زدن و بلند شدن می باشد.

بیرون بردن مهره ها

پس از آنکه بازیکن همه ۱۵ مهره خود را به خانه خودی رساند می تواند مهره‌های خود را خارج کند. با ریختن تاس، مهره ای که در خانه با شماره متناظر قرار دارد، می تواند برداشته شود. تاس بزرگتر به شرطی که مهره ای پیش از آن شماره وجود نداشته باشد، می تواند مهره در اولین خانه قبلی را خارج کند. برای نمونه تاس ۶ این اجازه را به بازیکن می دهد که از خانه شماره ۶ مهره بردارد. اما اگر مهره در آن خانه وجود نداشت می تواند از خانه ۵ بردارد و …. در صورتی که مهره ای در خانه متناظر با تاس وجود نداشت و در خانه های بالاتر مهره وجود داشت بازیکن باید حرکت نماید.

البته بازیکن در صورت تمایل می تواند به جای خارج نمودن مهره، تاس را بازی و در واقع در زمین حرکت نماید.

همانطور که در تصویر بالا می بینید، بازیکن، ۶ و ۴ آورده و دو مهره خارج می کند.

در صورتی که در حین خارج نمودن مهره ها حریف بتواند مهره‌ای را بزند، آن مهره باید وارد بازی شده و تا خانه ایمن حرکت نماید تا بازیکن بتواند دوباره به برداشتن و خارج نمودن مهره ادامه بدهد. نخستین بازیکنی که همه مهره های خود را خارج نماید برنده بازی است.

قوانین تخته نرد

آموزش بازی تخته نرد : قانون تاس داو (دوبل) در تخته نرد

امتیاز نخست برای هر دست بازی تخته ۱ امتیاز می باشد. وجود تاس داو به این علت است که بازیکنی که در وضعیت بهتر قرار گرفته است بتواند برد خود را تحمیل نماید و بازیکن دیگر نتواند تنها به خاطر شانس نتیجه بازی را تغییر بدهد. پس در صورتی که در حین انجام بازی بازیکنی احساس کند که نسبت به حریف خود در وضعیت برتری قرار گرفته است و احتمال برد خود را می دهد، آنگاه می تواند پیشنهاد دو برابر کردن امتیاز را به حریف بدهد. حریف نیز یا پیشنهاد دو برابر شدن امتیاز را می پذیرد و یا باید منتظر شکست باشد. که در این صورت فقط یک امتیاز از دست خواهد داد.

در صورتی که حریف پیشنهاد دو برابر شدن را بپذیرد، او مالک تاس داو خواهد شد و تنها او خواهد توانست پیشنهاد بعدی دوبل را بدهد. در دوبل دوباره روند بالا تکرار خواهد شد. که در صورت پذیرش مالکیت تاس داو نیز دوباره جابه‌جا خواهد شد. تکرار دوبل به سقف امتیاز انتخابی در هنگام ایجاد بازی بستگی دارد.

قانون مارس در تخته نرد

در آخر بازی در صورتی که بازیکن بازنده دست کم یک مهره را از بازی خارج نموده باشد، تنها یک امتیاز بازی را از دست خواهد داد. البته در صورتی که از تاس داو استفاده شده باشد عدد تاس داو در ۱ ضرب خواهد شد. اما در صورتی که بازیکن بازنده هیچ مهره ای را از زمین خارج ننموده باشد، در اصطلاح تخته نرد “مارس” شده است. که در این حالت، دو برابر حالت معمولی به حریف امتیاز واگذار خواهد نمود.

قانون بیوِر در تخته نرد

گاهی ممکن است فکر کنید که بازیکن رقیب به اشتباه امتیاز را دوبل نموده. هنگامی که رقیب به شما داو داده و حس شما این است که شما در شرایط خوبی قرار گرفته اید. در این حالت شما می توانید بلافاصله تاس داو را دو برابر نمایید، در حالی که داو هنوز در اختیار شما است. به این کار “بیور” گفته می شود. رقیب مختار است بیور را قبول و یا رد نماید.

قانون جکوبی در تخته نرد

بر اساس قانون جکوبی در تخته نرد، مارس و یا مارس سیاه تنها هنگامی امکان ۲ یا ۳ برابر نمودن امتیاز را دارند که تاس داو داده شده باشد و حداقل امتیاز اولیه دوبل شده باشد. در غیر اینصورت و اگر تاس داو استفاده نشده باشد، مارس و مارس سیاه هر دو ۱ امتیاز محاسبه خواهند شد.

آموزش بازی تخته نرد : سایر روش های بازی تخته نرد

به جز روش معمول بازی تخته نرد که آن را توضیح دادیم، روش های دیگری هم برای این بازی موجود هستند. تفاوت در این روش های بازی تخته نرد در قوانین حرکت، چیدمان اولیه و برد می باشد. در ادامه به چند روش متداول تخته نرد می پردازیم.

نرد بلند یا گل بهار

چینش اولیه در نرد بلند

همه ۱۵ مهره در خانه ۲۴ زمین هر بازیکن (خانه ۱ رقیب) قرار داده می شوند. مانند تصویر زیر. هر کدام از بازیکنان یک تاس خواهند ریخت. تاس بالاتر هم آغاز کننده بازی و هم مالک مهره های سفید خواهد شد.

بازیکن در هر بار ریختن تاس، نمی تواند بیشتر از یک مهره را از روی ردیف مهره ها بردارد. همچنین در این بازی بازیکنان امکان زدن مهره ندارند. هر تک مهره در این بازی مالک خانه ای است که در آن نشسته است.

جذابیت ویژه ای در این قانون بازی وجود دارد. بازیکن استراتژی اش را باید به گونه‌ای بنا نماید که بازیکن رقیب در حرکت دادن مهره ها به طرف خانه ایمن دچار مشکل گردد و خانه های کمتری برای حرکت دادن داشته باشد. البته باید حواستان به این موضوع باشد که بسته نگاه داشتن خانه ها سبب عقب افتادن از حریف نشود.

در تصویر بالا چینش اولیه مهره ها در بازی نرد بلند یا گل بهار را می توانید ببینید.

برنده شدن در بازی تخته نرد بلند

پیروزی در بازی نرد بلند مانند نرد معمولی می باشد. هر کدام از بازیکنان باید همه مهره های خود را در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت حرکت دهند و به خانه امن خود ببرند و سپس خارج نمایند. بازیکنی هم که زودتر بتواند مهره های خود را خارج نماید برنده بازی خواهد بود.

تصویر زیر یک نمونه از حالتی را نشان می دهد که بازیکن ها می توانند شروع به بیرون بردن مهره های خود نمایند.  

در تصویر بالا مهره ها را در خانه خودی و آماده برای بیرون رفتن می بینید.

نحوه بازی تخته نرد بلند

همچون نرد معمولی، بازیکن تاس ریخته و معادل شماره های تاس، مهره خود را حرکت خواهد داد. عکس زیر یک نمونه از حرکت مهره ها با تاس ۵ و ۳ را به تصویر می کشد.

هیچ قانونی برای الزام به شروع با تاس بیشتر وجود ندارد. فقط یک قاعده باید رعایت گردد و آن این است که بازیکن نمی تواند در هر بار ریختن تاس از روی ردیف مهره های خود بیشتر از یک مهره را حرکت بدهد. البته یک استثنا هم در این قاعده وجود دارد، و آن این است که اگر بازیکن در آغاز بازی (تنها حرکت نخست بازی) جفت ۶ یا جفت ۴ یا جفت ۳ بیاورد، با توجه به اینکه خانه ۱۲ به وسیله مهره های رقیب بسته است، بازیکن استثنائا قادر خواهد بود دو مهره از روی ردیف حرکت بدهد.

در تصویر بالا حرکت مهره با تاس ۵ و ۳ را می بینید.

حال فرض نمایید بازیکن نخست جفت ۵ آورده باشد و یک مهره را تا خانه شماره ۳ حرکت بدهد. حال در صورتی که حریف جفت ۴ بیاورد، از آنجایی که خانه بعدی به وسیله مهره حریف اشغال شده، فقط قادر به بازی کردن یک ۴ خواهد بود.

قانون تخته نرد بلند

بازیکن نمی تواند یک بلاک ۶ تایی در یک بخش از تخته ایجاد نماید (مانند تصویر زیر) اگر مهره ای از رقیب در برابر مهره های شما در آن ردیف وجود نداشته باشد.

برای آنکه قادر به ایجاد بلاک ۵ تایی باشید حتما دست کم یک مهره از حریف باید در مقابل مهره های شما در همان ردیف باشد.

در صورتی که یک بلاک ۶ تایی در برابر هر مهره ای ایجاد شود قاعدتا آن مهره قفل خواهد شد و قادر به حرکت نخواهد بود.

در تصویر بالا بازیکن سفید قادر به حرکت به خانه قرمز رنگ نخواهد بود.

بازیکن این امکان را دارد که مهره های خود را به هر تعداد بر روی هم قرار دهد. اگر بازیکن از تاسی که آورده است نتواند هر دو حرکت را انجام بدهد اما قادر به بازی کردن هر کدام از تاس ها به تنهایی باشد، تاس بزرگتر را باید بازی کند.

پیروزی در تخته نرد بلند و امتیاز ها

در تخته نرد بلند، برداشتن مهره ها کاملا مانند تخته نرد معمولی انجام می شود. بازیکنی که زودتر مهره ها را خارج نماید برنده بازی خواهد بود.

برنده یک امتیاز به دست خواهد آورد، اما در صورتی که رقیب حتی یک مهره را نتوانسته باشد از بازی خارج نماید، “مارس” به حساب آمده و برنده ۲ امتیاز به دست خواهد آورد.

تخته نرد هایپر

چینش اولیه در نرد هایپر

هر کدام از بازیکنان در تخته نرد هایپر دارای فقط ۳ مهره است. در تصویر زیر چینش نخست مهره ها را می توانید ببینید. همه قوانین به طور کامل مانند تخته نرد معمولی می باشد و شما قادر به زدن مهره های حریف هستید. بازیکنی که زودتر موفق به خارج کردن مهره ها باشد برنده بازی خواهد بود.

بر عکس ظاهر ساده بازی با توجه به آنکه شما به سادگی قادر به بستن خانه ای نیستید، احتمال زدن و خوردن مهره ها خیلی زیاد است.

اما همانگونه که از اسم این بازی معلوم است هدف در تخته نرد هایپر سرعت دادن به بازی بوده است.

در تصویر بالا چینش نخست در نرد هایپر را می توانید مشاهده کنید.

نَک نرد (Nackgammon)

چینش اولیه در نَک نرد

نَک نرد دقیقا مانند تخته نرد معمولی می باشد. تنها تفاوت در چینش اولیه بازی می باشد. به طوری که به جای ۲۵۳۵، از ستون های ۵ تایی یک مهره کم شده و یک ستون دو تایی در خانه ۲۳ هر بازیکن قرار داده می شود. چینش مهره ها در نَک نرد را در تصویر زیر می بینید.

در تصویر بالا چینش اولیه در نرد نَک را می توانید مشاهده نمایید.

پرسش های متداول تخته‌نرد

آیا پس از زدن مهره در تخته نرد می توان دوباره بلند شد و حرکت کرد؟

چنانچه مهره تک بازیکن در خانه رقیب قرار گرفته باشد (و بالعکس) بازیکن نخواهد توانست مهره را زده و مهره خودش را از همان خانه حرکت بدهد. در اصطلاح بازی ایرانی “زدن و بلند شدن” مجاز نمی باشد. بازیکن فقط وقتی مجاز به زدن و بلند شدن است که وی هیچ حرکت دیگری نداشته باشد.

در پایان به شما توصیه می کنیم سری به دسته بازی های دور همی ما بزنید. در آنجا مجموعه ای از بازی های مهیج و سرگرم کننده که قابلیت بازی با دوستانتان در هر مکانی را فراهم می کنند به شما معرفی شده اند. آموزش بازی فریب که به معرفی بازی ورق فریب می پردازد از جمله همین مقاله ها است.