ایلان ماسک ریاست شرکت های بزرگ و نوآوری چون اسپیس ایکس و تسلا را برعهده دارد، یکی از مشهورترین کارآفرینان این روزهای دنیای فناوری به حساب می آید. چیزی که ماسک را با افراد دیگر فعال در زمینههای مشابه متمایز میکند، شخصیت کاریزماتیک و علاقهی عجیب رسانهها و دوستداران دنیای تکنولوژی به او است؛ تا جایی که همه او را با «مرد آهنی» مقایسه می کنند و کوچکترین اظهار نظر یا توییت او تبدیل به تیتر خبرها میشود.
کودکی و نوجوانی ماسک
ایلان ریو ماسک (Elon Reeve Musk) در سال ۱۹۷۱ در شهر پرتوریای آفریقای جنوبی به دنیا آمده است. مادر ایلان ماسک یک مدل کانادایی می باشد و پدرش مهندس الکترومکانیک اهل آفریقای جنوبی است. پس از جدایی مادر و پدر ایلان ماسک در سال 1980، یلان نوجوان به همراه خواهر و برادر کوچکتر خود به زندگی همراه با پدرشان ادامه دادند.
ماسک در سن ۱۰ سالگی و پس از آشنایی با کامپیوتر Commodore VIC-20 متوجه شد که به کامپیوتر و برنامهنویسی علاقه مند است. سپس به طور خودآموز به یادگیری برنامهنویسی روی آورد و در سن ۱۲ سالگی اولین بازی ویدئویی خودش را که با زبان بیسیک نوشته شده بود و Blastar نام داشت، به قیمت ۵۰۰ دلار فروخت. جالب این است که بلستار، بازی ساخت ایلان ماسک نوجوان، موضوع فضایی-موشکی دارد.
ایلان ماسک علاوه بر علاقهی فراوان به تکنولوژی و برنامهنویسی، از همان کودکی یک تاجر بالقوه نیز بود. ماسک با ایدههای تجاری جذاب خودش، چندین بار برادر، خواهر و پسرعموهایش را به کارهایی مانند «فروش تخم مرغ عید پاک» در محلهشان گماشته بود و از این طریق به نوعی از آنها برای کسب درآمد استفاده میکرد.
امکان دارد ظاهر و شخصیت امروزی ماسک با کلیشههایی که سینما از «افراد باهوش و خورهی تکنولوژی» به نمایش میگذارد، متفاوت باشد: کلیشههایی که چنین افرادی را عموما ضعیف و دارای سطح پایینی از روابط اجتماعی نشان میدهند. ولی ظاهرا در دوران کودکی، او تفاوت زیادی با آنچه هالیوود از یک «بچه زرنگ» به نمایش میگذارد، نداشت. در دوران مدرسه، ماسک مرتبا مورد آزار و اذیت همکلاسیهای خود قرار می گرفت. یکی از بدترین مورد این آزار و اذیتها، همکلاسیهای ماسک او را از پلههای مدرسه به پایین انداختند و سپس او را به قدری کتک زدند که ماسک هشیاری خود را از دست داد و در بیمارستان بستری شد.
پس تمام شدن دوره دبیرستان، ماسک در سال ۱۹۸۹ (درست قبل از تولد ۱۸ سالگی) برای اینکه بتواند از خدمت سربازی در ارتش آفریقای جنوبی فرار کند، بعد از آنکه توانست از طریق مادرش شهروندی کانادا را به دست بیاورد، به این کشور مهاجرت کرد.
سال های دانشگاه ایلان ماسک
در سن ۱۹ سالگی ماسک برای تحصیل در مقطع کارشناسی در دانشگاه کوئینز ایالت اونتاریوی کانادا قبول شد. او پس از گذراندن دو سال از تحصیل خود در این دانشگاه، به دانشگاه پنسیلوانیا در آمریکا انتقال پیدا کرد و موفق به اخذ همزمان دو مدرک کارشناسی فیزیک و کارشناسی اقتصاد در سن ۲۴ سالگی شود.
در سال ۱۹۹۵ ماسک به کالیفرنیا رفت تا دورهی دکترای خود را در زمینهی فیزیک کاربردی و علم مواد در دانشگاه استنفورد شروع کند؛ اما پس از گذشت تنها دو روز از شروع دوره، تصمیم گرفت از ادامهی تحصیل در دانشگاه انصراف بدهد تا بتواند با تمرکز بیشتری ایدههای کارآفرینانهی خود در زمینههای اینترنت، انرژیهای تجدید پذیر و فناوریهای فضایی را دنبال کند. سپس در نهایت در سال ۲۰۰۲ موفق شد عنوان شهروندی ایالات متحده را کسب کند تا به این ترتیب سه تابعیت آفریقای جنوبی، کانادا و آمریکا را بهصورت همزمان داشته باشد.
اولین پروژه ماسک
در سال ۱۹۹۵ ماسک و برادرش کیمبال، با سرمایهی ۲۸ هزار دلاری پدرشان شرکت نرمافزاری و اینترنتی Zip2 را تأسیس کردند. شرکت تازه تأسیس آنها راهنمای اینترنتی با نام «City Guid» را در اختیار صنعت چاپ روزنامه قرار میداد. شرکت نوپا به سرعت به موفقیت رسید و آنها توانستند با روزنامههای بزرگی همچون نیویورک تایمز و شیکاگو تریبیون همکاری کنند.
اگرچه ایده و سرمایهی اولیهی Zip2 به ماسک تعلق داشت: اما هیئت مدیرهی شرکت هرگز اجازه نداد ریاست شرکت را نیز به خود اختصاص بدهد.
در نهایت کامپک (Compaq) در سال ۱۹۹۹ شرکت Zip2 را به مبلغ ۳۴۱ میلیون دلار خریداری کرد. حدود ۷ درصد از هزینهی خرید (برابر با ۲۲ میلیون دلار) به شخص ایلان ماسک تعلق گرفت تا او قبل از رسیدن به سن ۳۰ سالگی میلیونر شود و برای پروژههای بعدی خود پول کافی داشته باشد.
پس از فروش Zip2، ماسک در سال ۱۹۹۹ به همراه یکی از دوستانش سرویس پرداخت اینترنتی X.com را با سرمایهای ۱۰ میلیون دلاری راه انداخت. بعد ار یک سال شرکت تازه تأسیس او با Confinity که سرویس انتقال پولی با نام PayPal در اختیار داشت، ادغام شد. سپس، دو شرکت ادغامشده به طور جدی بر سرویس انتقال پول متمرکز شدند و در نتیجه، در سال ۲۰۰۱ این شرکت به PayPal نامش را تغییر داد.
تسلا موتورز
تسلا موتورز در سال ۲۰۰۳ توسط مارتین ابرهارد و مارک ترپنینگ تأسیس شد. ماسک نیز در سال ۲۰۰۴ بعد از سرمایهگذاری در این شرکت به عنوان رئیس هیئت مدیره، به آن پیوست. در سال های اول ، اگرچه ماسک نقش فعالی در طراحی و تولید اولین خودروی الکتریکی شرکت با نام رودستر داشت، اما بهصورت عمیق درگیر فعالیتهای روزانهی شرکت نبود.
در جریان بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸، ماسک بالاخره به عنوان مدیر عامل و طراح ارشد محصولات تسلا موتورز منتخب شد: سمتی که تا به امروز همچنان در اختیار او است.
به گفتهی ماسک، برنامهی تسلا موتورز برای تولید انبوه خودروهای الکتریکی شامل سه فاز میشود. فاز اول شامل تولید «خودروی اسپرت گرانقیمت در مقیاس کم» بود که در سال ۲۰۰۸ و با معرفی رودستر ۱۱۰ هزار دلاری شروع شد. فاز دوم مربوط به تولید «خودروی میانرده با قیمتی متوسط و تولید در مقیاس متوسط» بود که در سال ۲۰۱۲ و با معرفی خودروی سدان تسلا مدل S عملی شد. فاز سوم و نهایی با «تولید انبوه خودروی نسبتا ارزانقیمت» در اواخر سال ۲۰۱۷ شروع خواهد شد.
زندگی شخصی ایلان ماسک
ماسک 5 فرزند پسر دارد. اولین فرزند او پس از گذشت تنها ۲ ماه بر اثر «سندروم مرگ ناگهانی نوزاد» از دنیا رفت. سپس او در سال ۲۰۰۴ صاحب دوقلوهای گریفین و خاویر و در سال ۲۰۰۶ صاحب سه قلوهای دامین، ساکسون و کای شد؛ که همگی به روش لقاح مصنوعی به دنیا آمدهاند.
از نظر سیاسی، ماسک خود را «نیمه دموکرات، نیمه جمهوریخواه» میداند. آنگونه که خودش می گوید از لحاظ اجتماعی لیبرال و از لحاظ اقتصادی محافظهکار است. دونالد ترامپ پس از انتخاب شدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا، ماسک را به عضویت فروم استراتژی و سیاست خود درآورد و عنوان «مشاور سازمانی در طرح شغلهای تولیدی» را به او داد.